Ung thư hắc tố là gì? Dấu hiệu, chẩn đoán và cách điều trị

Ung thư hắc tố được xem là một trong những “cơn ác mộng” của nhiều người bởi sự nguy hiểm và khả năng di căn nhanh chóng sang các bộ phận khác. Tuy nhiên, căn bệnh này vẫn có thể chữa khỏi nếu được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Hãy cùng Thẩm mỹ Quốc tế Linh Anh tìm hiểu thông tin chi tiết đề dấu hiệu và chẩn đoán chính xác về ung thư tế bào hắc tố nhé!

1. Ung thư hắc tố là gì?

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), ung thư da là bệnh ung thư đứng thứ 5 toàn cầu với khoảng 1,5 triệu ca năm 2020 (bao gồm ung thư không phải hắc tố và ung thư hắc tố). Trong đó, ung thư tế bào hắc tố chiếm đến 325.000 ca mắc mới và 57.000 ca tử vong trên toàn cầu (ít xuất hiện ở người châu Á và châu Phi). Vậy ung thư hắc tố là gì và nguy hiểm như thế?

Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ cho biết: “Ung thư hắc tố (hay Melanoma) là ung thư da khởi phát khi các tế bào hắc tố phát triển ngoài tầm kiểm soát”. Các tế bào hắc tố này có màu nâu, tên tiếng anh được gọi là Melanin. Khi chúng phát triển quá mức sẽ hình thành các khối u ác tính.

Ung thư tế bào hắc tố cũng có thể biểu hiện ở vị trí khác ngoài da như mắt, cơ quan nội tạng. Căn bệnh này đang có xu hướng gia tăng ở người dưới 40 tuổi, đặc biệt là phụ nữ. Năm 2023, ước tính có khoảng 97.610 ca mắc u ác tính mới xảy ra ở Hoa Kỳ, trong đó có khoảng 7.990 ca tử vong. Thống kê một số nước cho thấy tỷ lệ mắc bệnh tăng gấp đôi sau 10-15 năm và tăng dần theo tuổi.

Tỷ lệ mắc cao nhất được ghi nhận tại Úc 40/100.000 dân; tại Mỹ 12/100.000 dân và ở Việt Nam 0,4/ 100.000 dân.

Vì vậy, bạn cần hiểu rõ về cơ chế hình thành và dấu hiệu nhận biết ung thư da, từ đó phát hiện các biến đổi ác tính và điều trị sớm.

2. Cơ chế và nguyên nhân hình thành ung thư hắc tố da

Cơ chế hình thành ung thư hắc tố là do các DNA ở tế bào bình thường bị tổn thương. Điều này dẫn đến đột biến gen khiến các tế bào sản xuất hắc sắc tố melanin trong cơ thể phát triển quá mức và hình thành các khối u ác tính. Còn về nguyên nhân tại sao DNA bị tổn thương dẫn đến hiện tượng hình thành khối u ác tính vẫn chưa được xác định.

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến căn bệnh ung thư hắc tố, dưới đây là những nguyên nhân phổ biến nhất:

• Do tiếp xúc với tia UV của ánh nắng mặt trời: Việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trong thời gian dài khiến DNA trong Melanocyte bị tổn thương, dẫn đến biến đổi bất thường trong gen và các tế bào hắc tố tăng sinh mất không thể kìm hãm dẫn đến hình thành khối u ác tính.
• Yếu tố di truyền: Người thân như ông bà, cha mẹ bị ung thư hắc tố thì thế hệ tiếp theo cũng có nguy cơ cao mắc bệnh.
• Do suy giảm hệ miễn dịch: Ăn uống không khoa học, không tập luyện thể dục thường xuyên khiến hệ miễn dịch suy yếu, dễ bị tác động của tia UV dẫn đến tình trạng ung thư tế bào hắc tố.
• Tiếp xúc với thiết bị nhuộm da nhân tạo: Bác sĩ khuyến cáo việc dùng melanotan-II với mục đích rám nắng trong thời gian dài có thể gây ra sự tăng sinh bất thường của các tế bào và có thể khởi động quá trình phát triển khối u. Nếu sử dụng tia cực tím nhân tạo nhuộm da trước 30 tuổi có thể làm tăng 75% nguy cơ ung thư hắc tố da.

Song, không phải tất cả trường hợp ung thư da đều xuất phát từ tia bức xạ cực tím. Một số trường hợp vùng da không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như lòng bàn tay, lòng bàn chân, móng tay,… vẫn có nguy cơ bị ung thư hắc tố.

Mặc dù chỉ chiếm khoảng 1% nhưng ung thư hắc tố được xem là loại bệnh ung thư nguy hiểm nhất. Các trường hợp tử vong khi bị ung thư da đều có tính xâm lấn và khả năng di căn nhanh chóng. Các tế bào ung thư di chuyển qua các mô, máu và hệ bạch huyết. Từ đó, chúng di căn đến mọi vị trí trên cơ thể từ não, phổi đến gan, ruột,…

Vậy ung thư hắc tố sống được bao lâu? Theo các bác sĩ, nếu được chẩn đoán và điều trị sớm theo phác đồ thì tỷ lệ sống khoảng 5 năm.

3. Các dạng ung thư hắc tố và đặc điểm từng loại

Theo tìm hiểu của Thẩm mỹ Quốc tế Linh Anh, có 4 dạng ung thư hắc sắc tố như sau:

• U hắc tố bề mặt lan rộng: Đây là dạng ung thư phổ biến nhất, chúng thường xuất hiện ở thân hoặc tứ chi. Các tế bào hắc sắc tố ban đầu phát triển chậm, sau đó lan rộng ra vùng da xung quanh.
• Ung thư tế bào hắc tố dạng nốt: Vị trí thường xuất hiện là vùng thân, đầu và cổ. Lúc đầu chúng hình thành như nốt ruồi có màu xanh đen hoặc đỏ. Sau đó, chúng sẽ có xu hướng phát triển nhanh hơn có loại khác, lan rộng và biến chuyển xấu.
• Ung thư tế bào hắc tố ác tính tại chỗ: Dạng ung thư này thường ít gặp và chủ yếu xuất hiện ở ngoài lớn tuổi. Chúng hình thành ở những vùng da thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như da tay, da mặt. Mặc dù là ung thư da nhưng chúng phát triển chậm và ít ác tính hơn các loại khác.
• Ung thư da ở vùng ít tiếp xúc ánh sáng: Nếu ai thắc mắc ung thư hắc tố móng tay là gì thì đây là dạng ung thư hắc tố ở vùng ít tiếp xúc ánh nắng mặt trời cùng với ung thư hắc tố ở lòng bàn tay, lòng bàn chân. Loại ung thư này thật sự rất hiếm và chỉ xuất hiện ở những người có làn da tối màu.

4. Dấu hiệu ung thư hắc tố da

Bệnh ung thư tế bào hắc tố là loại ung thư nguy hiểm nhất vì tốc độ di căn cực kỳ nhanh. Vì vậy, việc nhận biết các dấu hiệu ung thư hắc tố da có thể chẩn đoán sớm và đưa ra phương pháp điều trị kịp thời.

Dưới đây là những triệu chứng ung thư tế bào hắc tố bạn nên biết:

• Ung thư tế bào hắc tố có thể biểu hiện ở mọi vị trí trên cơ thể như chân, tay, mặt, lưng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, móng tay, làn da sậm màu.
• Xuất hiện đốt tăng sắc tố có màu sắc khác thường trên da.
• Nốt ruồi đột ngột thay đổi hình dáng, kích thích kèm biểu hiện chảy máu, ngứa ngáy.
• Nốt ruồi có màu sắc đậm dần, xuất hiện tình trạng loét sùi, đường viền không đường, nham nhở hoặc mất đối xứng.
• Ung thư tế bào hắc tố ở miệng, đường tiêu hóa, đường tiết niệu.
• Ung thư tế bào hắc tố ở mắt, xuất hiện lớp hắc mạc gây mất thị lực.

Bên cạnh đó, một số người thường nhầm lẫn giữa nốt ruồi và ung thư ác tính. Vì vậy, Thẩm mỹ Quốc tế Linh Anh sẽ so sánh để bạn dễ dàng thấy rõ sự khác biệt.

QUY TẮC ABCED NHẬN BIẾT UNG THƯ DA
Đặc điểm	Nốt ruồi bình thường	Ung thư tế bào hắc tố
A (Asymmetry – Bất đối xứng)	Hình tròn, nhẵn.	Hình dạng không đối xứng.
B (Border – Bờ tổn thương)	Ranh giới rõ ràng với mô xung quanh.	Đường viền không đều, lởm chởm hoặc có khía, mờ.
C (Color – Màu sắc	Màu cố định như đen, nâu, sạm, màu đỏ.	Thay đổi màu sắc theo thời gian như đen, nâu, đỏ, xanh,… kèm biểu hiện ngứa, loét, chảy máu,…
D (Diameter – Đường kính)	Đường kính thường nhỏ hơn 6mm	Đường kính lớn hơn 6mm, tăng kích thích theo thời gian
E (Evolving – Tiến triển)	Mỗi người thường có từ 10 đến 45 nốt ruồi trên cơ thể	Các nốt ruồi ác tính thường khác nhau. Chúng có thể biểu hiện hết các triệu chứng kể trên hoặc chỉ biểu hiện một vài đặc điểm.

Một số dấu hiệu có thể nhận biết ung thư tế bào hắc tố bằng mắt thường.

5. Chẩn đoán chính xác và các giai đoạn bệnh

Vậy làm gì để chẩn đoán chính xác dấu hiệu ung thư hắc tố giai đoạn đầu? Theo Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ, nếu nghi ngờ bệnh nhân mắc ung thư tế bào hắc tố thì bác sĩ sẽ chỉ định xét nghiệm cần thiết.

5.1 Phương pháp chẩn đoán ung thư tế bào hắc tố

Dưới đây là tổng hợp những phương pháp giúp bác sĩ chẩn đoán chính xác bệnh nhân có đang có mắc bệnh ung thư hắc tố da hay không.

• Sinh thiết: Bác sĩ lấy mảnh mô nhỏ để kiểm tra tế bào ung thư. Đây là cách duy nhất để chắc chắn bệnh nhân có bị ung thư da hay không và chính xác đó là loại ung thư nào. Hiện nay có nhiều loại sinh thiết, tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể mà bác sĩ sẽ sử dụng loại sinh thiết phù hợp.
• Xét nghiệm mẫu sinh thiết trong phòng thí nghiệm: Khi phát hiện dấu hiệu ung thư hắc tố, việc xét nghiệm mẫu sinh thiết trong phòng thí nghiệm sẽ giúp bác sĩ biết được tế bào ung thư có thay đổi gen nhất định hay không. Từ đó lập phác đồ và phương pháp điều trị phù hợp.
• Chụp X-quang ngực: Đây là xét nghiệm giúp bác sĩ biết được tế bào ung thư có di căn đến phổi hay không.
• Siêu âm: Bác sĩ sử dụng phương pháp này để quan sát các hạch bạch huyết gần khối u để biết tế bào u thư có di chuyển đến đây hay chưa.
• Chụp CT: Phương pháp giúp xem các hạch bạch huyết gần đó có bị to lên hay không hoặc lan rộng sang phổi, gan hay không. Nếu tìm thấy nốt hắc tố ác tính thì chụp CT có thể sử dụng để hướng dẫn sinh thiết các nốt này.
• Chụp MRI: Xem xét tế bào ung thư có lan rộng chưa.
• Chụp PET: Phương pháp sử dụng một loại đường đặc biệt thấy được bên trong cơ thể bằng máy ảnh đặc biệt. Nếu bị ung thư thì lượng đường này sẽ xuất hiện như “điểm nóng” phát hiện ung thư. Từ đó thấy được tế bào ung thư có đang di căn hay chưa và di chuyển đến vị trí nào trong cơ thể.

Khi đã chắc chắn bị ung thư tế bào hắc tố, bác sĩ sẽ phải xác định và đánh giá giai đoạn. Từ đó đưa ra phác đồ và phương pháp điều trị phù hợp. Các giai đoạn sẽ cho biết sự phát triển hoặc lan rộng của tế bào ung thư trong cơ thể. Đồng thời, việc xác định giai đoạn còn cho biết tế bào ung thư đã di căn sang những vị trí nào khác.

5.2 Các giai đoạn ung thư

Dựa theo hướng dẫn của Ủy ban Liên hợp về Ung thư Hòa Kỳ, hệ thống TNM phân chia các giai đoạn ung thư được đánh giá theo 3 yếu tố chính:

• T (Tumor): Đây là yếu tố đánh giá độ dày hay độ sâu và mức độ phá vỡ ra ngoài da của khối tế bào ung thư đầu tiên. Nó còn được gọi là u nguyên phát.
• N (Node): Yếu tố đánh giá mức độ lan đến các hạch bạch huyết lân cận của khối u nguyên phát. Theo đó, hạch bạch huyết là cấu trúc nhỏ dạng bầu dục có thể giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
• M (Metastasis): Đánh giá mức độ di căn của tế bào ung thư sang các bộ phận khác.

Thông thường, ung thư sẽ diễn ra theo 5 giai đoạn, giai đoạn càng thấp chứng tỏ tế bào ung thư ít lan rộng. Đến giai đoạn 4 (giai đoạn cuối) thì tế bào ung thư đã di chuyển ra khỏi da, mức độ nghiêm trọng. Sau đây là từng giai đoạn cụ thể:

• Giai đoạn 0 (Tại chỗ): Đây là giai đoạn ban đầu khi tế bào ung thư chỉ tồn tại ở lớp thượng bì của da. Chúng chưa lan rộng nên hoàn toàn chữa khỏi bằng phẫu thuật cắt bỏ.
• Giai đoạn I-II: U ác tính đã di chuyển vào lớp trung bì và có độ dày ≤ 2 mm kèm theo hiện tượng loét da hoặc không. Giai đoạn này ung thư vẫn khu trú tại da, chưa lan ra ngoài. Tiên lượng rất tốt nếu được phát hiện và điều trị kịp thời.
• Giai đoạn III: Ung thư đã lan đến các hạch bạch huyết lân cận nhưng chưa di căn xa.
• Giai đoạn IV (Di căn): Đây là giai đoạn nặng nhất, khối u ác tính đã di căn đến các hạch bạch huyết không phải hạch và di căn đến các cơ quan ngoài da như phổi, cơ, não,…

6. Ung thư hắc tố chữa được không?

Ung thư hắc tố HOÀN TOÀN CÓ THỂ CHỮA KHỎI nếu được phát hiện và điều trị ở giai đoạn đầu. Đây là khẳng định được củng cố bởi nhiều bằng chứng khoa học và dữ liệu từ các tổ chức y tế uy tín trên thế giới, bao gồm cả Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC thuộc WHO) và Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳ (NCI). (Nguồn trích dẫn: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/35353115/)

Theo các bác sĩ đầu ngành, hầu hết bệnh nhân ung thư da đều có thể chữa khỏi như ung thư mô tế bào vảy, ung thư biểu mô tế bào đáy,… Tuy nhiên, ung thư hắc tố chỉ chiếm khoảng 1% tổng ca ung thư da nhưng phần lớn đều tử vong. Vì vậy, nếu nghi ngờ hoặc có một trong các dấu hiệu ung thư tế bào hắc tố thì bạn cần đến gặp bác sĩ để tiến hành chẩn đoán và điều trị sớm.

7. Các biện pháp điều trị ung thư tế bào hắc tố hiện nay

Một khi dính đến ung thư thì bệnh nhân đều lo lắng và sợ hãi. Một số người không khỏi thắc mắc ung thư hắc tố có chết không? Ung thư hắc tố móng tay có chết không? Thẩm mỹ Quốc tế Linh Anh xin khẳng định thêm một lần nữa, triển vọng của việc điều trị ung thư da phụ thuộc vào nhiều yếu tố như loại ung thư, giai đoạn, tuổi, các vấn đề sức khỏe và sự tuân thủ của bệnh nhân.

Đặc biệt, nếu được phát hiện sớm, kết hợp phương pháp điều trị thì khả năng sống vẫn khả quan.

Khoa học ngày càng phát triển, các biện pháp điều trị ung thư ra đời đã giúp nhiều người thoát khỏi cơn ác mộng kinh hoàng này. Các biện pháp điều trị ung thư da hàng đầu hiện nay là:

• Phẫu thuật: Phương pháp điều trị chính cho hầu hết các loại ung thư da. Khi tế bào ung thư còn ở lớp thượng bì, bác sĩ sẽ phẫu thuật loại bỏ chúng. Tùy thuộc vào mức độ lớn của ung thư hắc tố và vị trí của nó mà bác sĩ sẽ thực hiện loại phẫu thuật phù hợp.

• Liệu pháp miễn dịch: Phương pháp giúp tăng cường hệ thống miễn dịch của bệnh nhân nhằm tấn công các tế bào ung thư. Thông thường, thuốc miễn dịch sẽ truyền vào tĩnh mạch, tiêm hoặc sử dụng dưới dạng viên uống. Tuy nhiên, liệu pháp này có thể gây ra tác dụng phụ tùy vào từng loại thuốc. Một số loại thuốc có thể khiến bạn đau bụng, sốt, mệt mỏi, ớn lạnh và sẽ biến mất sau khi kết thúc liệu trình.
• Liệu pháp nhắm trúng đích: Thuốc đích chủ yếu ảnh hưởng đến tế bào ung thư mà không gây hại cho các tế bào bình thường khác. Liệu pháp này có thể mang lại hiệu quả ngay cả khi các phương pháp khác không có tác dụng. Tuy nhiên, liệu pháp trúng đích thường gây ra tác dụng phụ.
• Hóa trị: Liệu pháp này sử dụng thuốc được truyền vào tĩnh mạch hoặc sử dụng dưới dạng viên để tiêu diệt ung thư. Chúng sẽ đi vào máu và di chuyển khắp cơ thể. Hóa trị thường thực hiện theo chu kỳ, sau mỗi chu kỳ sẽ có thời gian nghỉ ngơi. Hầu như các bệnh nhân ung thư da đều sử dụng 2 loại thuốc hóa trị và điều trị trong nhiều tháng.
• Xạ trị: Bác sĩ sử dụng tia năng lượng cao như tia x để tiêu diệt các tế bào ung thư. Phương pháp này không được sử dụng để điều trị tổn thương chính trên da mà sử dụng sau phẫu thuật nhằm ngăn chặn tế bào ung thư không quay lại. Một số tác dụng phụ phổ biến của xạ trị có thể kể đến như da biến đổi như bị cháy nắng, rụng tóc, mệt mỏi.
• Thử nghiệm lâm sàng: Nghiên cứu thử nghiệm lâm sàng các loại thuốc mới hoặc phương pháp điều trị khác ở người. Đây là phương pháp giúp bác sĩ tìm ra những cách điều trị ung thư tốt hơn và bạn có quyền tham gia hoặc không.

8. Cách phòng ngừa ung thư hắc tố bạn cần biết

Với mức độ nguy hiểm không thể xem thường của ung thư hắc tố, bạn nên có biện pháp phòng ngừa để đảm bảo sức khỏe cho bản thân. Sau đây là một vài cách phòng ngừa ung thư tế bào hắc tố mà Thẩm mỹ Quốc tế Linh Anh khuyến cáo bạn nên áp dụng:

• Hạn chế tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời: Thường xuyên tiếp xúc với ánh nắng mặt trời có thể tăng nguy cơ ung thư tế bào hắc tố. Bạn nên hạn chế ra ngoài trời vào thời điểm ánh nắng mạnh nhất (11h – 14h) để hạn chế cháy nắng, rám nắng và phòng ngừa ung thư da. Đồng thời, bạn nên thoa kem chống nắng có chỉ số SPF từ 30 trở lên để bảo vệ da khỏi tia UV. Ngoài ra, bạn nên mặc áo bảo hộ, đeo kính chống nắng khi ra ngoài.

• Ăn uống khoa học: Ăn nhiều rau xanh để bổ sung vitamin, thảo dược, chế độ ăn kiêng khoa học, ngủ nghỉ hợp lý để tăng cường hệ miễn dịch, bảo vệ sức khỏe từ bên trong.
• Nhận biết thay đổi của cơ thể: Bạn cần phải luôn chăm sóc làn da của mình thật tốt, kiểm tra và nhận biết các dấu hiệu thay đổi nốt ruồi, thay đổi màu sắc 1 vùng da, ngăn ngừa ung thư tế bào hắc tố.
• Không tắm nắng nhân tạo: Các chất tẩy trắng trong sản phẩm tắm trắng có thể gây kích ứng da, dẫn đến tình trạng mẩn đỏ, ngứa ngáy, viêm da và có nguy cơ ung thư hắc tố.
• Tập luyện thể dục thể thao: Bạn nên thường xuyên tập luyện thể dục thể thao để nâng cao sức khỏe, tăng cường hệ miễn dịch.

Câu hỏi thường gặp

Tóm lại, ung thư hắc tố là một trong những loại ung thư nguy hiểm nhất vì tốc độ phát triển rất nhanh. Vì vậy, bạn cần thường xuyên kiểm tra và nếu phát hiện dấu hiệu bất thường trên da thì nên tìm đến bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị sớm. Đồng thời, bạn hãy tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, thoa kem chống nắng, ăn uống và tập luyện thể dục để tăng cường hệ miễn dịch, ngăn ngừa nguy cơ mắc ung thư da.